Jan Tomaszewski
27.09.2006
Edycja 2006 >>

Jan Tomaszewski (ur. 9 stycznia 1948 we Wrocławiu) – polski piłkarz, występujący na pozycji bramkarza, trener, publicysta sportowy. Wielokrotny reprezentant Polski w piłce nożnej, medalista olimpijski. Poseł na Sejm VII kadencji.

Karierę piłkarską rozpoczął w Śląsku Wrocław, w barwach tej drużyny zadebiutował w I lidze. W latach 1963–1967 był zawodnikiem Gwardii Wrocław. W 1971 przeszedł do Legii Warszawa. Jednak po kilku słabych występach stracił miejsce w pierwszej jedenastce i w 1972 przeniósł się do ŁKS Łódź, gdzie udało mu się wywalczyć pozycję jednego z najlepszych polskich bramkarzy. Od 1978 występował za granicą – w Beerschot i Herculesie Alicante.

Jako piłkarz największe sukcesy odniósł, grając w reprezentacji Polski. W drużynie narodowej zadebiutował 10 października 1971 w meczu eliminacji mistrzostw Europy z drużyną RFN – wyznaczony wówczas do gry Piotr Czaja tuż przed meczem rozchorował się i musiał zostać zastąpiony przez Jana Tomaszewskiego. Reprezentacja Polski przegrała 1:3, a debiutującego bramkarza krytykowano wówczas za postawę w tym spotkaniu.

Następny mecz w drużynie narodowej rozegrał po półtorarocznej przerwie w marcu 1973. Wówczas wywalczył miejsce w pierwszej jedenastce reprezentacji, z którą jeszcze w tym samym roku uzyskał awans do mistrzostw świata. Przyczyniła się do tego jego postawa w meczu eliminacyjnym z Anglią rozgrywanym 17 października 1973 na stadionie Wembley. Nazwany przed meczem przez angielskiego trenera Briana Clougha clownem Jan Tomaszewski bronił skutecznie, przepuszczając w meczu tylko jeden strzał oddany przez Allana Clarke’a z rzutu karnego. Dzięki swojemu występowi zdobył duży szacunek wśród angielskich kibiców i zyskał przydomek bohatera z Wembley, a także człowieka, który zatrzymał Anglię.

W 1974 brał udział w mistrzostwach świata w RFN, w których reprezentacja Polski zajęła trzecie miejsce. Dwukrotnie w tych mistrzostwach obronił rzuty karne (jako pierwszy bramkarz w historii na imprezie tego poziomu) – Staffana Tappera w meczu ze Szwecją oraz Uliego Hoenessa w meczu z RFN. Po mistrzostwach zdobył wielkie uznanie, a Pelé nazwał go najlepszym bramkarzem świata.

W reprezentacji Polski wystąpił również na Igrzyskach Olimpijskich w Montrealu w 1976 (srebrny medal) oraz na mistrzostwach świata w Argentynie w 1978, w trakcie których stracił miejsce w reprezentacyjnej bramce na rzecz Zygmunta Kukli. W czasie obydwu mistrzostw świata (1974, 1978) rozegrał łącznie 990 minut w 11 spotkaniach. Do drużyny narodowej powrócił w 1981, rozgrywając dwa spotkania. Ostatni występ, a zarazem jedyny jako kapitan reprezentacji, zanotował w towarzyskim spotkaniu z Hiszpanią rozegranym w Łodzi 18 listopada 1981. Ogółem w barwach narodowych wystąpił w 63 meczach oficjalnych.

Jest uważany za jednego z najwybitniejszych bramkarzy w historii polskiej piłki nożnej. Należał również do światowej czołówki bramkarzy lat 70. Wielokrotnie, także po zakończeniu kariery, występował w meczach pokazowych i charytatywnych.

Krótko zajmował się działalnością trenerską. W latach 1989–1990 był trenerem bramkarzy reprezentacji Polski. Prowadził również w kilku meczach drużynę Widzewa Łódź w sezonie 1989/1990. Jako jeden z nielicznych zaliczył swój trenerski debiut w ekstraklasie jeszcze przed oficjalnym zakończeniem kariery – w ostatnim meczu sezonu 1980/1981 kierował zespołem ŁKS Łódź w meczu z Szombierkami Bytom, a w 1982 zagrał jeszcze cztery mecze jako zawodnik. Krótko był asystentem trenera reprezentacji Polski, kiedy to funkcję tę pełnił Andrzej Strejlau.

Mając na koncie 63 mecze w barwach reprezentacji Polski, należał do Klubu Wybitnego Reprezentanta. 28 czerwca 2012 zrzekł się członkostwa w tej organizacji. Decyzję podjął dzień po tym, jak przewodniczący klubu, Władysław Żmuda, złożył wniosek o jego wykluczenie.

Egzamin maturalny zdał we Wrocławiu w 1967. W 1986 ukończył trzyletnie zaoczne studia trenerskie w Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie.

W 1982 wstąpił do Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego, popierając wprowadzenie stanu wojennego.

Od lat 90. zajmował się działalnością gospodarczą, pracował jako specjalista ds. marketingu. Był także doradcą Jacka Dębskiego, prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki. Zajął się także działalnością publicystyczną w zakresie problematyki piłkarskiej. Był m.in. felietonistą dziennika „Przegląd Sportowy”, a także komentatorem telewizyjnym w TVP oraz w Wizji Sport. Opublikował dwie książki Kulisy reprezentacyjnej piłki (Promise Publishing Institute, Łódź 1991) oraz PZPN czy przestępcy zrzeszeni przeciw nam (Zysk i S-ka, Poznań 2004).

W swoich nieraz kontrowersyjnych wypowiedziach publicznych wielokrotnie krytykował działalność władz Polskiego Związku Piłki Nożnej – w okresie prezesury Mariana Dziurowicza nazywał PZPN dziurolandem, a po objęciu funkcji prezesa przez Michała Listkiewicza ludzi z nim współpracujących nazywał listkoludkami[3]. Na prośbę Michała Listkiewicza objął w 2005 funkcję szefa specjalnie powołanej komisji etyki PZPN, mającej zajmować się ujawnianiem i karaniem nieprawidłowości oraz nieuczciwości w krajowych rozgrywkach ligowych.

Podczas wyborów prezydenckich w 2010 wspierał kandydaturę Jarosława Kaczyńskiego[4]. W 2011 kandydował w wyborach parlamentarnych z ostatniego miejsca na liście komitetu wyborczego Prawa i Sprawiedliwości w okręgu wyborczym nr 9 w Łodzi i uzyskał mandat poselski, otrzymując 8114 głosów (2,24% głosów oddanych w okręgu)[5]. Nie przystąpił do partii. 25 maja 2012 został zawieszony na miesiąc w prawach członka klubu parlamentarnego PiS[6]. 27 lipca 2014 zapowiedział na następny dzień rezygnację z członkostwa w klubie, jednak prezes partii Jarosław Kaczyński poinformował następnego dnia o jego wykluczeniu z klubu[7]. 4 lutego 2015 został przyjęty do klubu parlamentarnego Platformy Obywatelskiej[8]. W wyborach w 2015 z piotrkowskiej listy PO nie uzyskał poselskiej reelekcji.

Rodzice Jana Tomaszewskiego przyjechali do Wrocławia z Wileńszczyzny.

Trzykrotnie żonaty. Trzecia żona (od 1988), Katarzyna Calińska-Tomaszewska, była mistrzynią Polski w tenisie stołowym; ma dwie córki: Paulinę i Małgorzatę.

Źródło: Wikipedia

Powrót